Nedir?
Gece idrar yapmak için uyanma ya da tıbbi adıyla noktüri; daha önceden böyle bir şikayeti olmayan bir kişinin tuvalete gitmek, idrar sıkışıklığı ve yapma ihtiyacı için uyanmasıdır. Genellikle gecede 2 kez ya da daha fazla uyanma olarak ifade edilir ancak hiç uyanmayan bir kişi için 1 kez uyanma bile sorun olabilir.
Ne zaman sorun anlamına gelir?
Önceden gece idrar için uyanmayan ve başka sorunu olmayan bir kişide ortaya çıkması ve haftalar boyunca devam etmesi.
Gece hiç uyanmayan bir kişinin artık sürekli olarak gecede 1 kez bile uyanması sorun olabilir. Aynı şekilde gecede sıvı alımına bağlı 1 kez uyanan ancak son zamanlarda 2-3 kez uyanmaya başlayan ve bunun devamlı hale geldiği hastalar.
Neden olur?
- Hatalı sıvı tüketimi:
Sıvı alımının çok fazla olması, idrar söktürücü içeceklerin çok alınması (akşam saatlerinde çay, kahve, asitli içecekler), bazı yiyeceklerin zamansız alınması (karpuz, meyve, sulu gıdaların uyumadan önce alınması) hastalık olmasa bile gece sık sık idrar yapmak için uyanmaya yol açabilir.
- Uyku sorunları:
Uyku sorunu olan kişiler sık idrar yapmak için tuvalete gidebilirler. Bazen de idrar yapma ihtiyacı uyku sorununa yol açabilir. Uyku apne sendromu ve diğer durumların ayrımını iyi yapmak gerekebilir.
- Prostat ve mesane hastalıklar: Prostat büyümesi, prostat kanseri, mesane küçülmesi, mesane hastalıkları, böbrek hastalıkları, enfeksiyonlar, bağırsak hastalıkları, vb.
- Gece idrar üretiminde artma:
Gece çıkarılan idrar miktarı artarsa bir kişi normal olsa bile idrar yapmak için gecede bir ya da daha fazla uyanır. Böbrek hastalıkları, antidiüretik hormon eksikliği, uyku apne sendromu bunlara yol açan bazı hastalıklardır. Gençlerde gece üretilen idrarın tüm gün üretilene oranı %20’nin üstüne çıkmamalıdır. Yaşlılarda bu oran %33’ü aşmamalıdır.
- Hipertansiyon, Diyabet Mellitus, Diyabetus İnsipidus, Aşırı aktif mesane, Obezite ve diğer metabolik hastalılar
- İlaçlar: İdrar söktürücü, hipertansiyon ilaçlarının uygun olmayan zamanlarda alınması
Ne yapmalı?
Yaşam stili değişiklikleri:
- Akşam yemeğinden sonra alkol, çay, kahve içmemek- karpuz ve diğer sulu gidalar tüketmemek
- Yatmadan önce su, süt, meyve suyu içmemek
- Tıbbi açıdan sakınca yoksa günde 2 lt’nin altında sıvı içmek ( taş hastaları hariç)
- Uyumadan önce idrarı boşaltma
- Yatmadan 2-3 saat önce ayakların yüksek tutulması (özellikle yaşlılarda)
- Kilo kaybı
- Orta düzeyde fiziksel egzersiz yapma
İlaçlar:
- Aşırı aktif mesane olanlarda antimuskarinik ilaçlar, beta agonistler
- Aşırı idrar üretimi olanlarda desmopressin ( yaşlılarda çok dikkatli kullanılmalı ve kanda sodyum kontrolü şarttır)
- Hipertansiyon ilaçlarını yatmadan önce yutmama- daha erken alma
- Varsa diğer ürolojik hastalıkların tedavisi
