A. Kadınlarda boşaltım sorunu akut ya da kronik bir süreçte gelişebilir. Kronik başlangıç, pelvik prolapsus (sarkma) ya da nörojenik bir etyolojiyi gösterirken, akut semptomlar geçirilmiş bir cerrahi sonrası oluşantıkanıklıklar, enfeksiyon, endokrin bozukluklar, geçici sinir hasarı, üretral sfinkterik artmış tonusu veya ilaç kullanımı sonrası oluşabilir.
A.Boşaltım sorunlarının en temel sınıflaması; mesaneye bağlı yetmezlik ya da çıkım tıkanıkları olarak iki grupta yapılabilir. Daha geniş kapsamlı bir sınıflama ile boşaltım sorunu anatomik nedenli tıkanıklıklar, nörojenik ve fonksiyonel yetmezlikler, fizyolojik ve yaşa bağlı değişiklikler sonucu ortaya çıkan boşaltım sorunlarıdır.
A.Kadınlarda boşaltma güçlüğüne yol açan patolojilerin tanısında öykü ve fizik muayene ile birlikte litotomi pozisyonunda ve ayakta vajinal muayene de yapılmalı, üretra pozisyonu ve mesane boynu ilişkileri araştırılmalıdır. Pelvik prolapsus redükte edilerek ve edilmeden muayene tekrarlanmalıdır. Büyük bir sistosel, enterosel ve/veya rektosel, periüretral veya perivezikal lezyonlar üretral açıda değişiklik ve boşaltma sorunu oluşturabilirler. Üretra; mea darlığı, fibrozis, divertikül, atrofi, tümörler, açısından incelenmelidir. Dış genital bölgedeki kitleler, enfeksiyon ve abseler, varsa rektal patolojiler ve gaita tıkaçları belirlenmelidir.
D. Transabdominal ve/veya transvajinal ultrasonografi pelvik kitle, jinekolojik ve ürolojik tümörler, mesane lezyonları ile üst üriner sistem değerlendirmesinde önemlidir. Polikistik overlerle birlikte olan sfinkterik tonüs artışı ve akut retansiyon Fowler sendromu için tipiktir. Üretrosistoskopi ise üretral ve mesane patolojileri açısından tanı koydurucu olabilir.
Diğer önemli bir tanı aracı ürodinamik incelemedir. Bugün için üroflowmetri, işeme sonrası rezidü idrar ölçümü (en az iki kez), sistometri ve çok kanallı basınç-akım çalışması ile önemli veriler elde edilebilir. Yüksek basınç, düşük akım hızı obstrüksiyonu göstermekle beraber, tanı için standardize edilmiş ya da yaygın kabul görmüş değerler yoktur. Video-ürodinami ile eş zamanlı fluroskopik inceleme sfinkterik patolojiler ile ilgili fikir verir.
Nörojenik, fonksiyonel, fizyolojik ve yaşa sekonder ortaya çıkan boşaltma sorunlarında sakral dermatomlara ait duysal ve motor fonksiyonlar değerlendirilmelidir. Perianal sensasyon, istemli ve istirahat anus tonüsü, alt ekstremite duysal muayeneler ve refleks testler kontrol edilmelidir. Elektromiyografik inceleme, uyarılmış potansiyeller, lumbar ya da beyin MR nörojenik/ fonksiyonel boşaltma sorunu düşünülen kadınlarda ürodinamiye ek olarak uygulanmalıdır.
E. Kadınlarda boşaltma sorununa yol açan patoloji(ler) pek çok tanı yöntemi kullanılarak belirlenebilir. Bu patolojiler: Pelvik organ prolapsusu, periüretral fibrozis, karünkül, tümörler, divertikül, atrofi, sistit, trigonit, üretrit, Skene bez inflamasyon/enfeksiyonu, vajinit, vajinal kitle(ler), organomegali, üretral bası, meatal stenoz, mesane ya da mesane boynu dış basıları, mesane boynu kontraktürü, retrovert uterus, jinekolojik ve pelvik tümör/kitleler, yabancı cisim, taş, ektopik üreterosel, geçirilmiş anti-inkontinans cerrahileri, suprasakral nörolojik lezyonlar, multipl skleroz, diyabet, hipotiroidi, radikal pelvik cerrahi sonrası pelvik pleksus hasarı, Fowler sendromu, ilaçlara bağlı boşaltma sorunları, taşlaşmış gayta, lumbosakral disk hastalığı, spina bifida, demiyelinizasyon, spinal kord travmaları, kauda ekuina hasarı, periferal nöropatiler, Tabes dorsalis, Herpes zoster, üst motor nöron lezyonları, Parkinson hastalığı, otonomik nöropati, hareket bozukluk hastalıkları, psikojenik, yaşa bağlı oluşabilen detrüzör kontraktilite bozuklukları, azalmış mesane kas tonüsü, uzun süreli obstrüksiyona sekonder azalmış kontraktilitedir.