İyi huylu ve kanserli prostat büyümesi sıklıkla birbirine karışabilir!

Prostat büyümesi orta ve ileri yaşlı erkek popülasyonunun en sık saptanan hastalığıdır. Bu durum yaş, erkek cinsiyette olma, ailesel, genetik faktörler, çevresel etmenler gibi pek çok nedene bağlı olarak gelişir. Prostatın iyi huylu büyümesi ise en çok prostat kanseri ile karışır ve benzer şikayetlerle biribirinden ayırt edilmesi zorlaşabilir.

İyi huylu olan büyümeye benign prostat hiperplasizi denir ve nerede ise 45 yaş üstünde her iki erkekten birinde görülür.
Her iki hastalıkta benzeyen şikayetler:

• Zor idrar yapma
• Sık idrara gitme, kesik kesik yapma
• İdrarda kanama
• Damla damla yapma
• Yanma, sızlama
• Gündüz ve gece idrar yapma sıklığında artış

Normal Prostat Dokusu, İyi Huylu Ancak Büyümüş Prostat (BPH)

Prostat kanseri ve normal prostat büyümesi nasıl ayırt edilmeli?

Bu iki durumu ayırtetmede kullanılan en iyi iki test aracı parmakla rektal muayene ve kanda prostat spesifik antijen (PSA) denilen bir protein (enzimin) ölçülmesidir. Her yıl yapılacak bir muayene ile prostattaki anormal büyüme ya da kanserli doku saptanabilir. Basit bir muayene ile prostatın iyi huylu olup olmadığı saptanabilir. Bu bulgu PSA ile birlikte incelenmelidir.

Parmakla rektal yoldan muayene prostat hastalıkları teşhisinde altın standarttır.

Prostatla ilgili en küçük şikayeti olan her hastada hemen MR incelemesi, biyopsi, özellikli MR ve biyopsi uygulamaları yapılmaz. Bu testler risk taşıyan, daha önce öyküde özelliği bulunan, takip gerektiren ve şüphe sonucu patolojinin ortaya konması gereken hastalarda genellikle tercih edilir.

PSA, yalnızca kanserli büyümede mi artar?

Hayır, PSA maalesef kanseri gösteren bir test değildir. Hem iyi huylu büyümede (BPH) hem de kanserde artabilir. Özellikle başlangıçta düşük giden PSA artışa geçer ve şüpheli muayene bulguları saptanırsa, bu durum kanser için uyarıcı rol oynar ve biyopsi gerektirebilir.

İyi huylu prostat büyümesi kansere dönüşür mü?

İyi huylu büyüme olsun ya da olmasın tüm erkeklerde prostat dokusunda kanser gelişebilir. Dolayısı ile bir kez iyi huylu büyüme gelişmişse kanser bir daha kanser olunmayacağı anlamı çıkarılmamalıdır. Bir hastada daha önce BPH olsa bile yıllık kontrollerle kanser kontrolü yapılmalıdır.

Prostat kanseri ve BPH ilaçla tedavi edilebilir mi?

Prostat kanseri evresine göre ameliyat, radyoterapi, kriyoterapi, HIFU, hormonal ve kemoterapi gibi farklı seçeneklerle tedavi edilir. İyi huylu prostat büyümesi ise ilaçlarla kontrol altına alınabilir, hasta şikayetleri düzelebilir.

Prostat kanseri genellikle prostatın dış kısmındaki dokudan gelişir.

Prostat kanseri genellikle prostatın dış kısmındaki dokudan gelişir.

Prostatın bu iki hastalığı arasındaki fark nedir?

Prostat kanseri çoğunlukla prostatın dış kısmında yer alan kapsül denilen zardan, iyi huylu büyüe ise idrar kanalını çevreleyen prostat dokusundan gelişir. Köken aldıkları bölge farklıdır.

Prostat kanseri ileri dönemde çevre dokuya, kemiklere ve uzak organlara metastaz yaparken, BPH’da yayılım ya da çevre dokulara zarar gözlenmez.
Kanserin ileri döneminde PSA 100 ve üzerine çıkar, kanda alkalin fosfataz (ALP) artar. BPH’da ise PSA artışı bu boyutta olmaz, kan ALP de değişmez.

MR, multiparametrik MR, difüzyon MR gibi görüntülemelerde özellikli testler prostat kanseri için farklı değişkenler gösterir.
Kesin tanı yalnızca biyopsi ile konulabilir. Şüpheli olgular mutlaka biyopsi yaptırmalıdır.