Prostat Ameliyatları sonrası Erkeklerde İdrar kaçırma ve Tedavisi
İyi huylu (benign) prostat büyümesi nedeni ile uygulanan prostat ameliyatları sonrası nadiren (%1-2 oranında), kanser cerrahileri sonrası prostatı alınan erkek hastalarda ise % 2-30 oranında kalıcı idrar kaçırma oluşabileceği bildirilmiştir. Bu durum, erkek hastalarda hayat kalitesini bozan son derece olumsuz bir durum olup çoğu zaman önceki hastalığın yarattığı rahatsızlığın da önüne geçmektedir.
Erkeklerde kaçırma mesane kas bozuklukları, mesane önünde yer alan sfinkterik kas hasarı ya da her ikisine bağlı olabilir. Ancak kaçırma çoğunlukla ameliyatla sfinkter yani idrar kaçırmayı engelleyen kaslara ya da bunların sinirlerine olan hasar sonucu ortaya çıkar. Bu durum özellikle prostat kanseri cerrahisi sonrası, radyoterapi(ışın tedavisi) ile oluşabilir.
Prostat kanseri nedeni ile ameliyat edilen bir hastada ameliyat sonrası oluşan idrar kaçırma için çeşitli risk faktörleri bulunur. Bunlar:
▪Yaş
▪Prostat boyutu ve şekli
▪Tümör boyutu
▪Preoperatif mesane aşıır aktivitesi ya da mesane çıkım tıkanıklığı
▪Cerrahi teknik ve cerrahın deneyimi: sinir koruyucu yaklaşım, mesane boynu korunması, rekonstrüksiyonu
▪Önceki prostat ameliyatları
▪Önceki Radyoterapi
İdrar kaçırma, ameliyattan sonra erken dönemde geçici bir süre olabilir. Bu nedenle ameliyat sonrası tüm hastalarda 6-12 ay bekleyip iyileşme olmazsa kaçırma için cerrahi tedavi önerilir.
6-12. ay arasında hastalarda davranışsal tedaviler, pelvik taban kas güçlendirme egzersizleri, ilaç tedavileri ve kas güçlendirici elektriksel ya damanyetik akımla destek tedavisi alabilirler. Bu sürenin sonunda kaçırma günde bir kaç ped ya da daha fazla ise hastaya kalıcı cerrahi tedavi önerilir.
Tedavi seçenekleri özetlenecek olursa:
▪Pelvik Taban Egzersizleri ( PTE )
▪Farmakolojik (İlaç) tedavi
▪Enjeksiyon tedavileri
▪Erkek slingler – askı ameliyatları
▪Ayarlanabilir slingler
▪Artifisyel üriner sfinkter (yapay idrar tutucu)
Erkeklerde egzersiz ve ilaç tedavileri erken dönemde verilebilir. Ancak geç dönemde yani 1 yıldan fazla şikayeti devam eden hastada egzersiz ya da ilacın tedavi sağlamayacağı bilinmelidir. Erken dönemde egzersiz ya da ilaçla tam düzelme olmaz ise daha sonra kalıcı tedavilere geçilebilir.
Kalıcı tedaviler içerisinde farklı alternatifler bulunmaktadır. En az invazif yöntem mesane boynuna enjeksiyon yaparak kaçırmanın azaltılması tekniğidir. Bu yöntem geçici bir süre iyileşme sağlasa da tekrarlanma gerektirir ve uzun dönemde başarısı düşüktür.
Kalıcı yöntemler ise 2 farklı grupta incelenebilir. İdrar kanalını sıkıştırararak baskı yapan ve kaçırmayı engelleyen askı yöntemleri ile idrar kanalını çepeçevre saran ve kaçırmayı durduran yapay sfinkterlerdir. Her iki yöntemde de dışarıdan bir cihaz, vs görünmez.
Askı ameliyatları daha basit ve hasta için kolaydır ancak genellikle kaçırması az olan hastalarda tercih edilir. Daha şiddetli kaçırması olanlarda ise artifisyel sfinkter yöntemi kalıcı çözüm sunar.
Erkeklerde idrar kaçırma tedavisinde altın standart yani en iyi çözüm doğru değerlendirme, doğru zamanlama ve en iyi yöntemi en uygun hastada kullanmakla mümkündür. Bunun için de ameliyat öncesi idrar kaçırma, işeme bozukluğu alanında uzman hekimlerce değerlendirme yapılması önemlidir.
