Halk arasında sık sık duyduğumuz bir cümle vardır -böbrek taşı düşüren bir hasta diğer böbrek taşı olan bir kişi gördüğünde ya da bu konu açıldığında “sakın ameliyat olma- şu sıvıyı iç- şu otu kaynat iç- şifalı sulara git- hemen taşı düşürürsün” der. Bu gerçekten doğru mu? Her hastada aynı sıvı işe yarar mı? Böbrek taşları bu sıvılarla erir mi? Taş düşürmesine katkı sağlar mı?
Bu ve benzeri soruları anlamak için insan vücüdunda kaç çeşit taş olabileceği ve taş olumu için muhtemel risk faktörlerinin bilinmesi gerekir.
Çeşitli bitkisel sıvılar, kaynatılmış otlar ve şifalı sular dezenfeksiyon, idrar söktürücü ve kimyasal eritici özellikte olabilir. Taş bileşeni her zaman bildiğimiz anlamda taş şeklinde olmaz. enfeksiyon, çeşitli proteinler ve matriks denilen özel yapıdaki bazı molekülelrden oluşur. Özellikle ürik asit taşları ve birden çok bileşeni olan taşlarda bu tip sıvılar bazı hastalarda yararlı olabilir. Ancak taş çeşitliliğinin onlarca olduğu ve yüzlerce risk faktörü gözönüne alındığında açıkçası kime hangi sıvı işe yarar- bu net olarak bilinemez. Dolayısı ile modern ürolojik yaklaşımlarda artık sadece taş ameliyatı yapıp hastanın taşını çıkararak hastayı ter etmiyoruz. Bu hastalarda çıkarılan taşlar analiz edilip kimyasal bileşenlerine ayrılıyor- hastanın 24 saatlik idrar analizleri ve kan tetkikleri yapılarak bir daha taş oluşmaması için gerekli önlemleri alıyoruz.
Çeşitli sıvılar, şifalı sular ve böyle yardımcı tekniklerin taş hastalıklarında kullanımı zararlı mı?
Eğer hasta kan sulandırıcı, çeşitli antibiyotikler, endokrin ilaçları kullanmıyor ve böbrek ile karaciğer yetmezliği bulunmuyorsa zararlı olmaz- ancak yarar sağlayıp sağlamayacağı da tam anlamıyla bilinemez.
Böbrek ve idrar yollarında taş oluşumunu engelleme ve korunmada en etkili yöntem nedir?